Το κεφάλαιο ασφαλής οδήγηση σε συνθήκες χειμερινές με χιόνι ή και πάγο, θα πρέπει να το διαχωρίσουμε σε δυο ενότητες : Α) την προετοιμασία του οχήματος πριν την εκκίνηση της οδήγησης, και στην Β) διαδικασία της οδήγησης. ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΟΧΗΜΑΤΟΣ – ΕΛΕΓΧΟΙ
- Αντιψυκτικό ή Paraflu στο ψυγείο νερού του κινητήρα.
 |
Το αντιψυκτικό σε αναλογία με απιονισμένο νερό δημιουργεί ένα παρασκεύασμα ψυκτικού μέσου του κινητήρα, το οποίο τοποθετείται στο κύκλωμα ψύξης του κινητήρα, μέσω του ψυγείου νερού ή του δοχείου διαστολής. Προσφέρει υψηλή αντοχή στο σημείο βρασμού στις υψηλές θερμοκρασίες, αλλά και χαμηλό σημείο τήξεως σε χαμηλές θερμοκρασίες. |
 |
Το Paraflu όπως έχει επικρατήσει η ονομασία του είναι ένα έτοιμο παρασκεύασμα που το τοποθετούμε ως έχει στο σύστημα ψύξεως του κινητήρα μας, και έχει ακριβώς τις ίδιες ιδιότητες με το αντιψυκτικό. |
- Ειδικό αντιψυκτικό υγρό υαλοκαθαριστήρων.
 |
Το καθαριστικό υγρό παρμπρίζ έχει διπλή ιδιότητα. Η μία είναι να καθαρίζει το παρμπρίζ και η δεύτερη ανάλογα με την διαβάθμιση της ανάμιξης με νερό, να δημιουργεί αντίσταση στο σημείο τήξεως, κάτι ανάλογο με το ψυκτικό υγρό του κινητήρα μας. |
- Κλειδαριές θυρών & πορτ -μπαγκάζ.
 |
Λιπαίνουμε τις κλειδαριές του αυτοκινήτου, ανεξάρτητα εάν οι θύρες ανοιγοκλείνουν με remιt–control. Χρησιμοποιούμε λάδι λίπανσης, ή φωτιστικό οινόπνευμα, ή ειδικό παρασκεύασμα. Ο παγετός εισβάλει και σε αυτές. |
- Έλεγχος κατάστασης των Υαλοκαθαριστήρων.
 |
Θα πρέπει να έχουμε διαβεβαιωθεί ότι οι υαλοκαθαριστήρες μας εμπρός – πίσω καθαρίζουν και σκουπίζουν απόλυτα όλη την επιφάνειά τους. Εάν όχι τους αλλάζουμε εξ ολοκλήρου ή αλλάζουμε τα μάκτρα – λάστιχα. |
 |
Σηκώνουμε πάντα τους υαλοκαθαριστήρες στην διάρκεια της νύχτας, αλλά και την ημέρα εάν αφήσουμε το όχημα ακίνητο για περισσότερο από μια ώρα κατά την διάρκεια της χιονόπτωσης. |
 |
Εάν παγώσουν τα κρύσταλλα του οχήματος μας, χρησιμοποιούμε χλιαρό νερό ΟΧΙ βραστό, έτσι ώστε να μαλακώσει και να σπάσει ο πάγος. |
 |
Καλό θα είναι να έχουμε προμηθευτεί την ειδική ξύστρα για τον καθαρισμό του παρμπρίζ και των λοιπών κρυστάλλων ή ένα παιδικό φτυαράκι, γιατί το χλιαρό νερό δεν θα μας είναι πάντα διαθέσιμο. |
- Χειρόφρενο
 |
Εάν έχουμε σταθμεύσει το όχημα μας σε οριζόντιο επίπεδο, την διάρκεια της νύχτας αλλά και της ημέρας για πολλές ώρες, θα πρέπει να έχουμε λυμένο το χειρόφρενό μας, ειδικά εάν εκείνο επενεργεί στους οπίσθιους τροχούς με ταμπούρα. |
 |
Παγώνουν τα ελατήρια του συστήματος, αλλά και οι σιαγώνες πολλές φορές επάνω στα τύμπανα. |
- Έλεγχος των Ελαστικών.
 |
Τα ελαστικά μας θα πρέπει να είναι σε καλή έως άριστη κατάσταση, και ας μην είναι χιονολάστιχα. Με κακής ποιότητας και γερασμένα ελαστικά ΔΕΝ αποφασίζουμε να οδηγήσουμε καν το όχημά μας, ούτε τους θερινούς μήνες. |
 |
Τα ελαστικά διαχωρίζονται σε ελαστικά 4 εποχών και σε χιονιού και λάσπης, και έχουν και ειδικά διακριτικά, Mud + Snow = Λάσπη + Χιόνι, ή και το σύμβολο του παγετού. |
 |
Ομοίως…… |
 |
Ελέγχουμε την πίεση των ελαστικών και τα ξεφουσκώνουμε όταν είναι να κινηθούμε σε χιονισμένους δρόμους, έτσι ώστε να είναι πιο ομαλή η κύλιση του οχήματος. Τα πολύ φαρδιά ελαστικά δεν βοηθούν . |
 |
Στο εξωτερικό και ειδικά στις Σκανδιναβικές χώρες επιτρέπονται τα χιονολάστιχα με καρφιά, τα οποία είναι και πολύ λεπτά. Στην χώρα μας η Νομοθεσία δεν τα επιτρέπει. |
 |
Οι κανονικές πιέσεις λειτουργίας των ελαστικών είναι 2,0 – 2,2 bar ή 29 – 32 p.s.i. για κανονική κυκλοφορία χειμώνα καλοκαίρι. Όμως στην περίπτωση που χρειαστεί να κυκλοφορήσουμε σε δρόμο με μαλακό χιόνι χωρίς αντιολισθητικές αλυσίδες, θα πρέπει να χαμηλώσουμε την πίεση τους. |
- Αλυσίδες – χιονοκουβέρτες
 |
 |
Οι αντιολισθητικές αλυσίδες είναι το πιο διαδεδομένο αξεσουάρ που τοποθετούνται στους κινητήριους τροχούς, για την ασφαλή εξόρμηση στα χιόνια. Υπάρχουν πολλοί τύποι αλυσίδων που υπόσχονται εύκολη τοποθέτηση. Είναι απαραίτητο όμως να έχει γίνει μια ή και περισσότερες δοκιμές πριν χρειασθεί να τις τοποθετήσουμε στα χιόνια. |
 |
 |
Το μειονέκτημά τους είναι η θορυβώδης λειτουργία, οι κραδασμοί που προσφέρουν στην οδήγηση και ο περιορισμός στην ταχύτητα που μπορούμε να αναπτύξουμε. Αφού τις τοποθετήσουμε μετά από 50 – 100 μέτρα σταματάμε ξανά και τις τεντώνουμε. Τις τοποθετούμε πάντα πριν κολλήσουμε στο χιόνι, σε επίπεδο οδόστρωμα. |
 |
 |
Οι χιονοκουβέρτες είναι η νέα τάση που υπόσχεται πολύ εύκολη τοποθέτηση με το πλεονέκτημα της ελευθερίας κίνησης με μεγαλύτερη ταχύτητα και πιο αθόρυβη λειτουργία και αντικραδασμική κύλιση του οχήματος. Όμως ΠΡΟΣΟΧΗ μην υπερβάλουμε. |
ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΜΑΖΙ ΜΑΣ γάντια- πατάκι- φακός- κινητό τηλέφωνο.
 |
Τα γάντια χρειάζονται για την προστασία των χεριών μας από το κρύο, την υγρασία και τις ακαθαρσίες κατά την τοποθέτηση των αντιολισθητικών αλυσίδων. |
 |
Τα πλαστικά πατάκια χρειάζονται διότι το πιθανότερο είναι να χρειαστεί να γονατίσετε στα χιόνια την στιγμή που τοποθετείτε τις αλυσίδες. |
 |
Φακοί υπάρχουν διαφόρων τύπων με απλή λάμπα ή LED που λειτουργούν με την βοήθεια μπαταριών, αλλά το πιθανότερο είναι εάν τους έχετε μόνιμα στο αυτοκίνητο η μπαταρία τους να έχει αποφορτιστεί. |
 |
Θα πρέπει να γίνει έλεγχος των μπαταριών πριν το ταξίδι. Ο φακός χρειάζεται για την τοποθέτηση των αλυσίδων κατά την διάρκεια της νύχτας. Θα χρειαστούμε όμως βοήθεια ώστε να μας τον κρατά κάποιος. |
 |
Η καλύτερη επιλογή είναι ένας φακός κεφαλής που θα φωτίζει εκεί που πρέπει χωρίς να σας δεσμεύει το ένα χέρι ή να απαιτεί την βοήθεια άλλου ατόμου. |
 |
Επίσης μια πολύ απλή και φθηνή επιλογή είναι ο φακός με μανιατό που λειτουργεί εφ όρου ζωής. |
 |
Το κινητό τηλέφωνό μας θα πρέπει να το έχουμε πλήρως φορτισμένο προτού ξεκινήσουμε το ταξίδι μας. Επίσης απαραίτητος είναι και ο φορτιστής αυτοκινήτου για το τηλέφωνό μας. |
- Πλήρωση του Ρεζερβουάρ.
 |
Θα πρέπει να έχουμε μεριμνήσει για την πλήρωση του ρεζερβουάρ μας με το ανάλογο καύσιμο πριν ξεκινήσουμε ένα μακρινό και πολύωρο ταξίδι. Δεν γνωρίζουμε ποτέ την εξέλιξη του ταξιδιού μας τους χειμερινούς μήνες και ειδικά το βράδυ. |
 |
Προσοχή λοιπόν στο όργανο και στον δείκτη στάθμης του καυσίμου μας. Εάν μείνουμε από καύσιμο πρέπει να γνωρίζουμε ότι θα μείνουμε και από θέρμανση. |
- Προθέρμανση κινητήρα
 |
Η προθέρμανση του κινητήρα μας δεν θα πρέπει να γίνεται εν στάση στα σύγχρονα οχήματα. Η ηλεκτρονική διαχείριση των λειτουργιών του κινητήρα κατά την αρχική ψυχρή εκκίνηση, έχει πλέον βελτιωθεί σε σχέση με τα παλαιάς τεχνολογίας οχήματα με καρμπυρατέρ. |
 |
Άρα δεν θα πρέπει να ζεσταίνουμε το κινητήρα μας σε κλειστό χώρο στάθμευσης γιατί οι βλαβεροί ρύποι της καύσεως δηλητηριάζουν τον χώρο και εμάς. Όπως επίσης και το περιβάλλον. |
 |
Για τον λόγο αυτό ξεκινάμε την πορεία μας με χαμηλές στροφές και χαμηλή αρχική ταχύτητα. Οι σύγχρονοι πλέον κινητήρες είναι εξ ολοκλήρου κατασκευασμένοι από κράματα αλουμινίου και η θερμοκρασία τους ανέρχεται στην κανονική σε λίγα μόλις λεπτά. |
- A/C – CLIMA
 |
Το θάμπωμα του εμπρόσθιου παρμπρίζ, των πλαϊνών κρυστάλλων και του οπίσθιου θερμαινόμενου παρμπρίζ, είναι ένας από τους πονοκεφάλους του οδηγού και τα τις χειμερινές και βροχερές ημέρες. |
 |
Τα οχήματα που διαθέτουν Air Condition A/C, δεν προσφέρουν τόσο αποδοτικό καθαρισμό και ξεθάμπωμα των τζαμιών. Θα πρέπει συνεχώς ο οδηγός ή ο συνεπιβάτης να ασχολείται με τους περιστροφικούς ή συρταρωτούς διακόπτες και τα μπουτόν. |
 |
Δεν θα αποφύγει και τον καθαρισμό του εμπρόσθιου παρμπρίζ και του πλαϊνού παραθύρου του, με πανάκι. Αυτό όμως του αποσπά την προσοχή στην οδήγηση και είναι λίγο επικίνδυνο. |
 |
Τα οχήματα που διαθέτουν κλιματισμό Clima, έχουν το πλεονέκτημα ότι ο οδηγός ρυθμίζει την εσωτερική θερμοκρασία της επιλογής του, ενεργοποιεί το μπουτόν λειτουργίας του συστήματος και ξεθαμπώματος των κρυστάλλων και αφοσιώνεται απερίσπαστα στην οδήγηση. |
 |
Και έτσι το οπτικό του πεδίο τόσο εμπρός του όσο και πλάι είναι πάντα καθαρό και με διαύγεια . Το σημαντικότερο δε, έχει τα χέρια του πάντα στο τιμόνι. |
- Ζώνες ασφαλείας
 |
Μετά από όλες αυτές τις διαδικασίες προετοιμασίας είμαστε έτοιμοι να ξεκινήσουμε το ταξίδι μας στους χιονισμένους και παγωμένους δρόμους, φορώντας φυσικά πάντοτε τις ζώνες ασφαλείας μας, όλοι οι επιβαίνοντες. |
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΟΔΗΓΗΣΗΣ
- Παράθυρο οδηγού μερικώς ανοιχτό.
 |
Ο οδηγός τουλάχιστον, θα πρέπει να αφήνει ελαφρώς ανοιχτό το παράθυρό του, ώστε να ανανεώνεται μερικώς ο αέρας του εσωτερικού περιβάλλοντος του θαλάμου επιβατών. |
- Ξεκίνημα εάν είναι δυνατόν με 2η ταχύτητα.
 |
Η εκκίνηση του οχήματος με την 1η σχέση στο κιβώτιο ταχυτήτων δημιουργεί εύκολα νευρική και απότομη εκκίνηση του οχήματος σε συνεργασία με το ολισθηρό έδαφος. Για τον λόγο αυτό είναι προτιμότερο η εκκίνηση να γίνετε με 2η ταχύτητα, και ας ταλαιπωρήσουμε τον συμπλέκτη μας λίγο. |
- Αυτόματο κιβώτιο ταχυτήτων
 |
Το πλεονέκτημα των αυτομάτων κιβωτίων ταχυτήτων είναι ότι προσφέρουν ομαλή εκκίνηση του οχήματος χωρίς απότομες αποσυμπλέξεις, που μπορούν να επιτύχουν απώλεια πρόσφυσης των κινητήριων τροχών. |
 |
Επίσης τα ακριβά κιβώτια ταχυτήτων διαθέτουν και λειτουργία εκκίνησης σε συνθήκες χιονιού. Όπως επίσης και σύστημα περιορισμού ταχύτητας για σταθερή ανάβαση – κατάβαση σε δρόμους με μεγάλες κλίσεις. |
- Χαμηλή ταχύτητα
 |
Οι υψηλές στροφές άρα και η υψηλή ταχύτητα είναι απαγορευτικές, στην οδήγηση του οχήματος σε χιόνι. |
 |
Χρειάζονται πολύ μαλακές πιέσεις των ποδιών μας πάνω στα πεντάλ γκαζιού, φρένου και συμπλέκτη, σαν να παρεμβάλλεται μεταξύ ποδιού και πεντάλ, ένα αυγό. Τόσο απαλά θα πρέπει να ενεργούμε πάνω τους. |
 |
Οι χειρισμοί των χεριών μας επάνω στο τιμόνι και στον επιλογέα ταχυτήτων θα πρέπει να γίνεται με χειρουργική ακρίβεια, και όχι με απότομες κινήσεις. |
- Γυαλιά οράσεως κίτρινα ή ηλίου.
 |
Υπάρχουν στο εμπόριο ειδικά γυαλιά οράσεως, για νυχτερινή οδήγηση και οδήγηση σε χιόνι ή ομίχλη. Αυτά είναι κίτρινου χρώματος. |
 |
Σε περίπτωση που δεν διαθέτουμε τα ειδικά αυτά γυαλιά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ανοιχτόχρωμα γυαλιά ηλίου. |
- Φώτα ομίχλης
 |
Οι εμπρόσθιοι προβολείς ομίχλης σε αυτές και μόνο τις συνθήκες επιβάλλεται να ανάβουν και να λειτουργούν, και όχι τις νύχτες με καλοκαιρία, όπως κακώς συνηθίζεται από την πλειοψηφία των οδηγών. |
 |
Ομοίως και οι οπίσθιοι προβολείς ομίχλης θα πρέπει να τους θέτουμε σε λειτουργία σε περιπτώσεις μόνο έντονης βροχόπτωσης, καταιγίδας, ομίχλης, χιονοθύελλας. Σε ουδεμία άλλη περίπτωση ! |
- Αποστάσεις από τους προπορευόμενους.
 |
Οι αποστάσεις από τα προπορευόμενα οχήματα θα πρέπει να εκτιμάτε ανάλογα από τις συνθήκες, και θα πρέπει να φτάνει από τετραπλάσια έως δεκαπλάσια, απ ότι υπό κανονικές συνθήκες, για να ακινητοποιηθεί με ασφάλεια το όχημά μας. |
 |
Είναι λάθος να ακολουθούμε βαρέα οχήματα για δυο λόγους. 1ον. Τα λασπόνερα και τα χιονόνερα, θα μας λερώνουν το παρμπρίζ, και θα μας περιορίζουν την ορατότητα, και 2ον. Το ίχνος των τροχών τους που αφήνουν πίσω τους, ναι μεν καθαρίζουν μερικώς τον δρόμο, αλλά το μετατρόχιο τους είναι πολύ μεγαλύτερο από ότι των επιβατικών, με αποτέλεσμα οι δυο τροχοί της μιας πλευράς να πατούν σε καθαρό έδαφος και οι άλλοι δυο σε χιονισμένο. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει ολίσθηση. |
 |
Εάν δεν νιώθουμε αυτοπεποίθηση για συνέχιση της οδήγησης στον χιονισμένο δρόμο, σταθμεύουμε ασφαλώς κάπου, έως ότου περάσει εκχιονιστικό όχημα με αλατιέρα, το οποίο καθαρίζει όλη την επιφάνεια του ρεύματος κυκλοφορίας μας, και τον ακολουθούμε σε ασφαλή πάντα απόσταση. |
- Ολίσθηση – Υδρολίσθηση
 |
Η ολίσθηση του οχήματός μας όταν κινούμαστε σε διαδρομή όπου έχει χιονίσει ή υπάρχει πάγος είναι πολύ πιθανή και μάλιστα θα μας συμβεί πάρα πολλές φορές. Όσο και αν ακούγετε οξύμωρο, στρέφουμε το τιμόνι μας απαλά προς την κατεύθυνση που ολισθαίνουμε, χωρίς να πατήσουμε φρένο…. |
 |
… έτσι με την μικρή ταχύτητα που θα έχουμε τα ανακτήσουμε και πάλι την πρόσφυση των τροχών, και θα επαναφέρουμε το όχημα στην σωστή κατεύθυνση. Εάν όμως πατήσουμε φρένο το όχημα αντί να επιβραδύνει το πιθανότερο είναι ότι θα επιταχύνει. |
 |
Η Υδρολίσθηση είναι το φαινόμενο που παρουσιάζεται όταν περάσουμε πάνω από μια λίμνη νερών που υπάρχει στο οδόστρωμα, και δημιουργηθεί ένα φιλμ νερού μεταξύ ελαστικού και δρόμου. Αυτό το φιλμ είναι ικανό να σηκώσει το όχημα στον αέρα, μέχρι να ξεπεραστεί αυτή η λίμνη, και να ακουμπήσουν ξανά οι τροχοί στο δρόμο. |
 |
Σε αυτή την περίπτωση κρατάμε σταθερό το τιμόνι μας όπως είχε, σταθερό το γκάζι μας, και φυσικά δεν πατάμε φρένο. Είναι ένα στιγμιαίο φαινόμενο που προκαλεί φόβο, αλλά ξεπερνιέται γρήγορα με την ανάλογη ψυχραιμία μας. ΠΡΟΣΟΧΗ στα σημεία που γυαλίζει ο δρόμος. |
- ABS – ESP – ASR & λοιπά ηλεκτρονικά συστήματα στο χιόνι- πάγο.
 |
A.B.S. Anti–lock Braking System είναι ένα σύστημα που δεν επιτρέπει το μπλοκάρισμα των τροχών στο φρενάρισμα πανικού. Παλαιότερα υπήρχε και διακόπτης απενεργοποίησης του. Σήμερα δεν συνηθίζετε. Δεν λειτουργεί σε ταχύτητες κάτω των 40 km/h συνήθως, άρα μας βοηθά πολύ στην οδήγηση στο χιόνι. |
 |
A.S.R. Anti Slip Regulation είναι ένα σύστημα που δεν επιτρέπει το σπινάρισμα των τροχών. Στις κατηφόρες μπορούμε και να το απενεργοποιήσουμε, στο χιόνι. |
 |
T.C.S. Traction Control System είναι ένα σύστημα που ελέγχει την απώλεια πρόσφυσης των τροχών. Στις κατηφόρες δεν μας είναι απαραίτητο στο χιόνι. |
 |
E.S.P. Electronic Stability Program είναι ένα σύστημα ευστάθειας και εξισορρόπησης του οχήματος στις στροφές, στις μεγάλες ταχύτητες. Δεν μας βοηθά στο χιόνι. |
 |
H.D.C. Hill Descent Control είναι ένα σύστημα υποστήριξης για ελεγχόμενη κατάβαση μεγάλων κλίσεων. |
 |
H.S.A. Hill Start Assist είναι ένα σύστημα που υποβοηθά την εκκίνηση σε ανηφόρα και διασφαλίζει παράλληλα την ανατροπή του σε επικλινές επιφάνειες. |
Όλα τα παραπάνω συστήματα που περιγράψαμε μπορεί να τα συναντήσουμε και με διαφορετικές ονομασίες, ανάλογα με τον κατασκευαστή.
Εάν εφαρμόσουμε όλες τις παραπάνω οδηγίες είναι σίγουρο πως θα έχουμε μια ευχάριστη εμπειρία στην χειμερινή μας εξόρμηση με το όχημα μας, θα ικανοποιηθούμε που τα καταφέραμε, και το σίγουρο είναι ότι θα θέλουμε να το επαναλάβουμε μιας και η πρώτη μας εμπειρία ήταν επιτυχής.
Προσεκτική οδήγηση λοιπόν και καλή επιστροφή!!!
Ο Συντάκτης
Κωνσταντίνος Ν. Χασιώτης
Πτυχιούχος Μηχανικός Οχημάτων
Καθηγητής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης
Πραγματογνώμων Τροχαίων Ατυχημάτων
Εγγεγραμμένος Ορκωτός Πραγματογνώμων Πρωτοδικείου-Εισαγγελίας